Khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng là sự thay đổi khối lượng nhiều hơn hay ít hơn, không giống như trong hợp đồng mà các bên đã ký. Cụ thể vấn đề này là gì? Cách xử lý như thế nào? Việc thanh toán hay quyết toán hợp đồng thực hiện ra sao? Theo dõi bài viết hôm nay của chúng tôi để có được câu trả lời nhé!
Khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng là gì?
Hợp đồng xây dựng là loại hợp đồng dân sự được thỏa thuận bằng văn bản giữa 2 bên giao thầu và nhận thầu về những vấn đề như sau: Xác lập, thay đổi hay chấm dứt trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của các bên nhằm thực hiện một việc cụ thể, một số việc hoặc thậm chí là toàn bộ công việc trong quá trình hoạt động xây dựng.
Hợp đồng được ký kết dựa trên cơ sở, nguyên tắc bình đẳng, tự nguyện, thiện chí, hợp tác giữa các bên và không vi phạm pháp luật cũng như đạo đức xã hội. Sau khi chính thức ký kết hợp đồng, các bên có nghĩa vụ thực hiện đúng những nội dung trong hợp đồng về các vấn đề: Phạm vi công việc, yêu cầu về số lượng, chất lượng, thời gian, chủng loại, thời hạn thanh toán, phương thức thanh toán cũng như các thỏa thuận khác đã ký trong hợp đồng.
Đối với nội dung và khối lượng công việc trong hợp đồng xây dựng bao gồm những nội dung công việc, khối lượng công việc mà bên nhận thầu đã ký kết với bên giao thầu và phải được đôi bên thỏa thuận rõ ràng trong hợp đồng. Vấn đề này được xác định trên cơ sở căn cứ vào hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu, hồ sơ yêu cầu hay hồ sơ đề xuất, các loại biên bản đàm phán cũng như các văn bản pháp lý khác có liên quan.
Trong trường hợp khối lượng thay đổi không có trong hợp đồng đã ký, đây chính là khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng. Khi có khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng xuất hiện sẽ phải căn cứ vào cơ sở hợp đồng cũng như các văn bản quy phạm khác áp dụng cho hợp đồng tiến hành điều chỉnh làm cơ sở cho việc thanh toán, quyết toán.
Điều chỉnh hợp đồng khi có khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng
Đối với trường hợp có khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng, bên giao thầu và nhận thầu có yêu cầu thực hiện điều chỉnh hợp đồng theo quy định của pháp luật về hợp đồng xây dựng và các nội dung trong hợp đồng đã ký kết.
Những trường hợp được điều chỉnh khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng bao gồm:
Loại hợp đồng trọn gói và hợp đồng xây dựng theo tỷ lệ phần trăm (%):
- Trường hợp có phát sinh những công việc, khối lượng ngoài hợp đồng đã ký một cách hợp lý: Khi điều chỉnh khối lượng hợp đồng mà không làm thay đổi mục tiêu đầu tư hay không gây vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt thì bên chủ đầu tư và phía nhà thầu tính toán, thỏa thuận và đưa ra ký kết phụ lục bổ sung hợp đồng.
- Trường hợp khối lượng điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt thì cần đảm bảo người có thẩm quyền quyết định xem xét lại và đưa ra quyết định.
Đối với hợp đồng theo đơn giá cố định và đơn giá điều chỉnh: Trường hợp khối lượng thực tế sau khi hoàn thành được tiến hành nghiệm thu bị ít hơn hay nhiều hơn so với trong hợp đồng 2 bên đã ký đều được thanh toán theo khối lượng hoàn thành thực tế đã được nghiệm thu.
Đối với loại hợp đồng khối lượng thời gian: Nếu thời gian thực tế bị ít hơn hay nhiều hơn so với thời gian đã ký trong hợp đồng thì sẽ thực hiện thanh toán theo thời gian thực tế đã thực hiện bởi bên nhận thầu.
Riêng với trường hợp những khối lượng phát sinh ngoài phạm vi của hợp đồng các bên đã ký mà chưa có đơn giá trong hợp đồng: Lúc này, các bên tham gia ký hợp đồng phải đưa ra phương án thống nhất đơn giá thực hiện khối lượng công việc bao gồm đã phát sinh trước khi thực hiện.
Nguyên tắc thanh toán, quyết toán hợp đồng xây dựng
Việc thanh toán hợp đồng xây dựng phải phù hợp với loại hợp đồng, giá hợp đồng và các điều kiện trong hợp đồng mà các bên đã ký kết. Trong trường hợp có khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng, với loại hợp đồng xét theo đơn giá cố định/điều chỉnh: Quyết định thực hiện dựa theo cơ sở khối lượng hoàn thành thực tế (kể cả khối lượng tăng hoặc giảm, nếu có) được nghiệm thu và đơn giá đã ký trong hợp đồng hoặc đơn giá đã quyết định điều chỉnh do trượt giá theo đúng các thỏa thuận mà các bên đã ký trong hợp đồng.
Lời kết
Trên đây là những thông tin về vấn đề khối lượng phát sinh ngoài hợp đồng. Trong trường hợp cần thiết, bạn có thể tìm hiểu kỹ thông tin trong nghị định số 48/2010/NĐ-CP của Chính phủ: Về hợp đồng trong hoạt động xây dựng cũng như ý kiến luật sư để biết cách thực hiện và xử lý.